دومین و آخرین روز از نشست صلح سوییس در روز یکشنبه ۱۶ ژوئن (۲۷ خرداد) با حضور رهبران حدود ۹۰ کشور جهان در حالی برگزار می‌شود که بنا بر برخی گزارش‌ها، تعدادی از کشورها ممکن است از نتیجه‌گیری نهایی در مورد چگونگی پایان دادن به جنگ روسیه در اوکراین حمایت نکنند.

در این نشست که به درخواست ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، در استراحتگاهی در کوه‌های آلپ سوییس برگزار شد، از مسکو دعوت به عمل نیامد و چین نیز دومین غایب بزرگ این نشست بود.

روسیه پیش از آغاز این گردهمایی جهانی، به‌صراحت اعلام کرد که آن را «اتلاف وقت» می‌داند و در عوض پیشنهادهایی برای آتش‌بس ارائه کرد؛ از جمله اینکه اوکراین از تقاضا برای پیوستن به ناتو صرف‌نظر کند و چهار منطقه‌ای را که مسکو تصاحب‌ کرده است، به عنوان بخشی از خاک روسیه به رسمیت بشناسد. روسیه در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را تحت کنترل دارد و اشغال کرده است.

در غیاب روسیه و چین، در کنفرانس سوییس بر حمایت گسترده از اوکراین تاکید شد. در همین حال خبرگزاری رویترز نوشت پیش‌نویس بیانیه نهایی را مشاهده کرده که در آن از تهاجم روسیه با عنوان «جنگ» یاد شده است. این در حالی است که مسکو چنین عبارتی را رد می‌کند و تهاجم به اوکراین را عنوان «عملیات نظامی ویژه» می‌نامد.

گزارش شده است این پیش‌نویس که تاریخ آن ۱۳ ژوئن است، خواستار احترام به تمامیت ارضی اوکراین و بازگرداندن کنترل اوکراین بر نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا و بندرهای این کشور بر کرانه دریای آزوف است. در همین حال مسائل مهمی از جمله اینکه آیا اوکراین می‌تواند به ائتلاف ناتو بپیوندد یا خیر حذف شده است.

به گفته کارل نهامر، صدراعظم اتریش، متن بیانیه حتی با چنین تغییراتی ممکن است حمایت یکپارچه حاضران در نشست سوییس را کسب نکند.

این امید وجود داشت که نشست دیگری‌ــ احتمالا در عربستان سعودی‌ــ برگزار شود، اما به گفته نهامر، «هنوز خیلی زود است که بگوییم چنین نشستی چه قالبی می‌تواند داشته باشد و آیا روسیه در کنفرانس بعدی خواهد بود یا خیر».

صدراعظم اتریش تاکید کرد: «گمان می‌کنم این بیانیه را همه امضا نخواهند کرد، زیرا باز هم بحث انتخاب کلمات خاص در میان است. اما حتی کسانی که آن را امضا نمی‌کنند، تصریح کرده‌اند که موضع آن‌ها همین است و جنگ باید پایان یابد.»

این چهره سیاسی تاکید کرد: «هرچه متحدان بیشتری پیدا شوند که بگویند اوضاع در اوکراین باید تغییر کند، فشار بیشتری بر روسیه وارد خواهد شد.»

کرملین مذاکرات آتی با کی‌یف را رد نکرد اما گفت که برای اطمینان از اعتبار هر گونه مذاکره، به تضمین‌هایی نیاز است.

بنا به گفته یک منبع آگاه، مشخص نیست که آیا در نشست روز یکشنبه عربستان سعودی به عنوان میزبان بعدی مذاکرات معرفی خواهد شد یا خیر.

رهبرانی از جمله کامالا هریس، معاون رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در تلاش برای تقویت حمایت بین‌المللی از پایان جنگ اوکراین در نشست سوییس حاضر شدند. در این گردهمایی بسیاری از رهبران غربی تهاجم روسیه را محکوم و درخواست‌های ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، را برای الحاق بخش‌هایی از خاک اوکراین را به عنوان شرط صلح، رد کردند.

دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، درباره بیانیه نهایی این نشست به خبرنگاران گفت: «متن تهیه‌شده متوازن است و همه مواضع اصولی را که اوکراین بر آن تاکید کرده، در نظر گرفته است.» او افزود: «ما کاملا درک می‌کنیم زمانی فرا خواهد رسید که لازم است با روسیه گفت‌وگو کنیم. با این حال موضع ما بسیار روشن است: به روسیه اجازه نخواهیم داد با زبان تهدید، مانند آنچه اکنون انجام می‌دهد، با ما صحبت کند.»

ولودیمیر زلنسکی هم با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دنیای متحد، دنیای صلح و جهانی است که می‌داند چگونه کار درست را انجام دهد. من از همه کسانی که برای این موضوع تلاش می‌کنند، از همه رهبران و مشاوران آن‌ها، از همه کشورهای حاضر تشکر می‌کنم. اتحاد ما در اینجا ثابت می‌کند که ایده حقوق بین‌الملل همچنان زنده و کارآمد است.»

برخی رهبران جهان زودتر از پایان نشست در روز یکشنبه،‌ سوییس را ترک کردند. با این حال مذاکرات روز یکشنبه به سمت پیگیری موضع مشترک در مورد امنیت هسته‌ای و غذایی و تبادل اسرای جنگی و کودکان خارج‌شده از اوکراین ادامه یافت.

روسیه از این گردهمایی جهانی با عباراتی تحقیرآمیز یاد کرده و آن را بی‌فایده توصیف کرده است. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری سابق روسیه و معاون کنونی شورای امنیت این کشور، درباره کنفرانس سوییس گفت: «هیچ یک از شرکت‌کنندگان در انجمن صلح نمی‌داند آنجا چه می‌کند و چه نقشی دارد.»

سوییس نیز با برخی انتقادهای داخلی مواجه شده است. نیلز فیچر از حزب راست‌گرای خلق سوییس (SVP) این کنفرانس را «مضحک» خوانده و هشدار داده است که برگزاری این اجلاس، بدون حضور روسیه، بی‌طرفی تاریخی سوییس را تضعیف می‌کند.